նորություններ

Հետազոտությունը պարզել է, որ 50 տարեկան և բարձր տարիքային խմբում ցածր սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակը զգալիորեն կապված է դեպրեսիայի ռիսկի բարձրացման հետ։ Դրանց թվում սոցիալական գործունեությանը ցածր մասնակցությունը և միայնությունը միջնորդական դեր են խաղում այս երկուսի միջև պատճառահետևանքային կապի մեջ։ Հետազոտության արդյունքները առաջին անգամ բացահայտում են հոգեսոցիալական վարքային գործոնների և սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի, ինչպես նաև տարեցների մոտ դեպրեսիայի ռիսկի միջև գործողության մեխանիզմը և ապահովում են կարևոր գիտական ​​​​ապացույցներ տարեց բնակչության մոտ հոգեկան առողջության համալիր միջամտությունների մշակման, առողջության սոցիալական որոշիչների վերացման և առողջ ծերացման գլոբալ նպատակների իրականացման արագացման համար։

Դեպրեսիան հոգեկան առողջության առաջատար խնդիրն է, որը նպաստում է հիվանդությունների համաշխարհային բեռին և հոգեկան առողջության խնդիրների շարքում մահվան առաջատար պատճառն է: ԱՀԿ-ի կողմից 2013 թվականին ընդունված «Հոգեկան առողջության 2013-2030 թվականների համապարփակ գործողությունների ծրագիրը» ընդգծում է հոգեկան խանգարումներ ունեցող մարդկանց, այդ թվում՝ դեպրեսիայով տառապողների համար համապատասխան միջամտություններ ապահովելու հիմնական քայլերը: Դեպրեսիան տարածված է տարեց բնակչության շրջանում, սակայն այն մեծ մասամբ չի ախտորոշվում և չի բուժվում: Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ տարեցության շրջանում դեպրեսիան սերտորեն կապված է ճանաչողական անկման և սրտանոթային հիվանդությունների ռիսկի հետ: Սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակը, սոցիալական ակտիվությունը և միայնությունը անկախ կերպով կապված են դեպրեսիայի զարգացման հետ, սակայն դրանց համակցված ազդեցությունները և կոնկրետ մեխանիզմները պարզ չեն: Համաշխարհային ծերացման համատեքստում անհրաժեշտ է անհապաղ պարզաբանել տարեցության շրջանում դեպրեսիայի սոցիալական առողջության որոշիչները և դրանց մեխանիզմները:

Այս ուսումնասիրությունը բնակչության վրա հիմնված, միջերկրային կոհորտային ուսումնասիրություն է, որն օգտագործում է 24 երկրներում տարեց մեծահասակների հինգ ազգային ներկայացուցչական հարցումների տվյալներ (անցկացվել է 2008 թվականի փետրվարի 15-ից մինչև 2019 թվականի փետրվարի 27-ը), ներառյալ «Առողջության և կենսաթոշակի ուսումնասիրությունը», որը ազգային «Առողջության և կենսաթոշակի ուսումնասիրություն» ուսումնասիրություն է, HRS-ը, Անգլիական ծերացման երկայնական ուսումնասիրությունը (ELSA), «Առողջության, ծերացման և կենսաթոշակի հարցումը Եվրոպայում», «Առողջության, ծերացման և կենսաթոշակի հարցումը Եվրոպայում», «Չինաստանի առողջապահության և կենսաթոշակի երկայնական ուսումնասիրությունը», «Չինաստանի առողջապահության և կենսաթոշակի երկայնական ուսումնասիրությունը» (CHARLS) և Մեքսիկայի առողջության և ծերացման ուսումնասիրությունը (MHAS): Ուսումնասիրությանը մասնակցել են 50 տարեկան և բարձր տարիքի մասնակիցներ, ովքեր տեղեկատվություն են տրամադրել իրենց սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի, սոցիալական գործունեության և միայնության զգացողության մասին և հարցազրույց են անցել առնվազն երկու անգամ։ Մասնակիցները, ովքեր ունեին դեպրեսիվ ախտանիշներ, նրանք, ովքեր չունեին տվյալներ դեպրեսիվ ախտանիշների և կովարիատների վերաբերյալ, և նրանք, ովքեր չունեին տվյալներ, բացառվել են։ Տնային տնտեսության եկամտի, կրթության և զբաղվածության կարգավիճակի հիման վրա, սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակը որպես բարձր և ցածր սահմանելու համար օգտագործվել է հիմքում ընկած կատեգորիայի վերլուծության մեթոդը: Դեպրեսիան գնահատվել է Մեքսիկայի առողջության և ծերացման ուսումնասիրության (CES-D) կամ EURO-D-ի միջոցով: Սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի և դեպրեսիայի միջև կապը գնահատվել է Քոքսի համամասնական վտանգի մոդելի միջոցով, և հինգ հարցումների համախմբված արդյունքները ստացվել են պատահական էֆեկտների մոդելի միջոցով: Այս ուսումնասիրությունը հետագայում վերլուծել է սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի, սոցիալական գործունեության և միայնության համատեղ և փոխազդեցիկ ազդեցությունը դեպրեսիայի վրա, և ուսումնասիրել է սոցիալական գործունեության և միայնության միջնորդող ազդեցությունը սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի և դեպրեսիայի վրա՝ օգտագործելով պատճառահետևանքային միջնորդական վերլուծություն:

5 տարի տևած միջնարժեքային հետազոտության արդյունքում 20,237 մասնակիցների մոտ դեպրեսիա է զարգացել՝ 100 անձ-տարվա ընթացքում 7.2 դեպքով (95% վստահության միջակայք 4.4-10.0): Մի շարք շփոթեցնող գործոններ հաշվի առնելուց հետո վերլուծությունը պարզել է, որ ցածր սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակ ունեցող մասնակիցներն ավելի բարձր ռիսկ ունեին դեպրեսիայի համար՝ համեմատած ավելի բարձր սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակ ունեցող մասնակիցների հետ (ընդհանուր ռիսկի հարաբերակցություն = 1.34; 95% վստահության միջակայք՝ 1.23-1.44): Սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի և դեպրեսիայի միջև կապերից միայն 6.12%-ը (1.14-28.45) և 5.54%-ը (0.71-27.62) են համապատասխանաբար միջնորդվել սոցիալական ակտիվությամբ և միայնությամբ:

Միայն սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի և միայնության փոխազդեցությունն էր նկատվում, որ զգալի ազդեցություն ունի դեպրեսիայի վրա (համախառն HR=0.84; 0.79-0.90): Համեմատած բարձր սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակ ունեցող մասնակիցների հետ, ովքեր սոցիալապես ակտիվ էին և միայնակ չէին, ցածր սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակ ունեցող մասնակիցները, որոնք սոցիալապես պասիվ էին և միայնակ, ավելի բարձր ռիսկ ունեին դեպրեսիայի համար (համախառն HR=2.45; 2.08-2.82):

Սոցիալական պասիվությունը և միայնությունը միայն մասամբ են միջնորդում սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի և դեպրեսիայի միջև կապը, ինչը ենթադրում է, որ սոցիալական մեկուսացմանը և միայնությանը ուղղված միջամտություններից բացի, անհրաժեշտ են նաև այլ արդյունավետ միջոցառումներ՝ տարեց մեծահասակների մոտ դեպրեսիայի ռիսկը նվազեցնելու համար: Ավելին, սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակի, սոցիալական ակտիվության և միայնության համակցված ազդեցությունը ընդգծում է դեպրեսիայի գլոբալ բեռը նվազեցնելու համար միաժամանակյա ինտեգրված միջամտությունների առավելությունները: